تشخيص اضطراب و درمان آن در کودکان و نوجوانان بسيار مهم است, چون

 شخصيت آنان طی اين دوره شکل می گيرد. بسياری از کودکان زمانی که در

 شرايط جديدی قرار می گيرند, دچار اضطراب می شوند و واکنش های متعددی را

 از خود بروز می دهند ( لکنت زبان, آويزان شدن به پدر و مادر, خجالتی شدن,

جويدن ناخن, ...). وظيفه ی والدين در اين موقعيت اين است که با او با صبر و

حوصله بر خورد کنند و به او اعتماد به نفس لازم را برای مواجهه با آن شرايط

بدهند. تشويق والدين در ارتباط بر قرار کردن فرزندان با محيط خارج از خانه و افراد

 غير فاميل بسيار مؤثر است. بسياری از والدين از اين احساس فرزندشان تا روزی

 که به مشکل برخورند (مثل اولين روز مدرسه) بی اطلاع هستند. يکی از شايع

ترين دلايل دل درد و حالت تهوع که در کودکان دبستانی ديده می شود, ترس و

اضطراب آن ها از مدرسه است. نگرانی پدر و مادر ( از ورود تازه ی کودک به

مدرسه, وضعيت درسی او و ...) باعث انتقال آن به فرزند می شود و اضطراب او

 را افزايش می دهد. از اختلالات اضطرابی شايع در کودکان می توان اضطراب

اجتماعی, ترس از مدرسه, اضطراب امتحان و اضطراب جدايی را نام برد.

با بزرگ شدن کودک و پا گذاشتن به دوران نوجوانی ممکن است اختلالات

اضطرابی جديدی در او پديد آيد. در اين زمينه می توان به عوامل زير اشاره کرد:

 

- اضطراب ناشی از پذيرفته نشدن از جانب همسالان نوجوانان در اين مرحله از

زندگی خويش به شدت به همسالان خود گرايش دارند و به دنبال برقراری ارتباط و

 دوستی با آنان هستند. والدين بايد نياز طبيعی مورد توجه همسالان قرار گرفتن

فرزندشان را درک کنند و برای دوستان او احترام قائل باشند. همچنين حفظ اعتبار

 و شخصيت نوجوان در مقابل همسالان بسيار مهم است. ترس از برقرار کردن

روابط عاطفی و اجتماعی و سرزنش های والدين در انتخاب دوستان به دليل

متفاوت بودن فرهنگ و آداب و رسوم و ارزش های خانواده ها, باعث اضطراب در

نوجوان می شود. برای جلوگيری از پنهان کاری, پدر و مادر بايد در زمان مناسب و

با منطق و ملايمت او را متوجه نتايج نامطلوب بعضی از معاشرت ها کنند.

- تغييرات جسمی نگرانی و اضطراب در اين مورد می تواند ناشی از ديررسی يا

 زودرسی بلوغ, احساس خجالت, نا آگاهی و يا ترس از شرايط جديد و ناتوانی در

 تطابق دادن رفتار خود با اين شرايط باشد. برای جلوگيری از اضطراب, پدر و مادر

يا مربيان بايد به طور مناسب و شايسته، نوجوان را (قبل از پيدايش علايم ثانويه

 ی بلوغ) در جريان مسائل مربوط به تغييرات جسمانی و آثار روانی آن بگذارند.

- بروز رفتار های پرخاشگرانه مخالفت با افراد مختلف در خانه و يا خارج از آن, از

خصوصيات بعضی از نوجوانان است که ممکن است با پرخاشگری کلامی يا غير از

 آن همراه باشد. عدم توانايی کنترل اين رفتار پرخاشگرانه باعث اضطراب در

بسياری از نوجوانان می شود. برای جلوگيری از اين حالت, تربيت مناسب والدين,

 مقاوم ساختن فرزند در برابر سختی ها از دوران کودکی و ايجاد امنيت روانی

می تواند مؤثر واقع شود. امر و نهی های غير اصولی و محدوديتهای بی مورد در

کسب استقلال و آزادی, باعث تحريک عصبانيت و خشم های کنترل نشده در

نوجوانان می شود. والدين بايد به نوجوان بياموزند که به هنگام خشم, منطقی

برخورد کند و بدون توهين و تحقير ديگران عواطف خود را بيان کند. همچنين بايد به

 او بفهمانند که نحوه برخورد ديگران با او تا حدی نتيجه رفتار خود او با ديگران است.

- ترس از مستقل شدن يکی از عمومی ترين نيازهای نوجوانان داشتن استقلال

و آزادی است. کسب استقلال در بسياری از نوجوانان باعث اضطراب می شود. از

 جمله مشکلاتی که طی دستيابی به استقلال در نوجوانان ديده می شود، تضاد

 و دوگانگی است. يعنی نوجوانان با اين که می خواهند و می دانند که بايد

مستقل شوند، از استقلال می ترسند. ناآگاهی از وضعيت پس از استقلال, يکی

 از دلايل اصلی اين امر است. برای جلوگيری از ابتلا به اضطراب و دوگانگی,

والدين بايد به نوجوان اعتماد به نفس و جرأٔت تجربه کردن دهند و برای او امنيت

روانی فراهم کنند. دادن مسئوليت و فرصت به نوجوان و اجازه ی اظهار نظر و

تصميم درباره ی امور مربوط به خود, بدون تنبيه و تحقير او به خاطر اشتباهاتش,

باعث می شود تا او از خطا هايش عبرت بگيرد, راه های مختلف زندگی را بياموزد

 و برای مستقل شدن آماده شود.