کامپيوتر و نقش مهم آن در علم پزشکی
به نام خداوند جان آفرين
حکيم سخن در زبان آفرين
کامپيوتر و نقش مهم آن در علم پزشکی
با توسعه كامپيوتر ، اين وسيله بطـــورمعجزه آســـا دربسيــــاري از امور زنــــدگي مورد استفـــاده قـــرار مي گيرد به عنــوان مثال در علوم ، كامپيوتر ، اندازه و آناليــز دقيــق پـــديـده ها را از قبيــل موقعيت و ســـرعت و جهت يك سفيـــنه فضايي را بعهده گــرفتــه و مشكلات رياضي پيچيده را حل مي كنــد . در بازرگاني ، ثبت و پردازش اطلاعات مــربــوط به خــريد ، پرداخت و هزينه ، بانك و صـــورتحساب ، و غيـــره را انجـــام مي دهد . در صنعت ، كنترل و نمايش فعاليت كارخانجـــات را انجام مي دهد . در امور حكومتــي ، آمار و آناليز اطلاعات اقتصادي را ب عهده دارد و در پزشكي كنترل و جمع آوري اطلاعــات كلينيكي از بدن بيمار توسط سنسورهاي مخصــوص و نمايش آن هـــا را انجام ميــدهد . در تشخيص پزشكي ، تصميم گيري تشخيص ، تصـــوير بــرداري در پزشكــي ، انجـــام و آناليــــز روش هاي آزمايشگاه ها ، درمـــان با اشعه و ليزر و پرتوهاي ديگر ، بازيابي و كنترل كاركرد بافتهاي مختلف بخصـــوص در افراد فلـــج و ناقـــص و بالاخره در تشخيـــص اتوماتيك و هوش مصنوعي و ديگــر زمينــه هايي كـــه بحـــث خواهــد شد نيــز بهـــر ه برداري مــي شــود .
كاربــرد كامپيــوتر در پزشكي با هدف اصلي پـــردازش و آناليـــز اطلاعات پزشكي و ارتبـــاطات بيـــن اين اطلاعات و استفاده كننـــدگان مربوطه است كه اين اطلاعات بر اســـاس دانش و تجربه حاصل از عملكرد سيستم هاي مختلـــف در پــزشكي و بهداشت مي بـــاشد بطــور كلي ارتباط كامپيوتر با پزشكــي را ميتوان در 6 سطح و يا كاربرد مخـــتلف تقــــسيم بنـــدي كـــرد.
1- ثـــبت اطـــلاعات و ارتبــاطات مربوط به آن ( Communication and Recording )
ايـــن كاربرد شامل مواردي مثل گرفتن و نمـــايش علائـــم بيولژيك و حياتي روي مونيتــور يك بخش مراقبتهاي ويژه ، ارتبــاط بين ترمينــالهاي يك شبكه كامپيوتر در بيمـــارستان و انتقــال اطلاعات از مثلا" آزمايشگاه به بخش ويا فرستادن پيام هاي الكترونيكي بين بخشها و مراكز مختلف بيمــارستـــان اســـت .
2- ذخيــره و بازيابي اطلاعات در بانك اطلاعاتي ( Storage & retrieval of data bases )
شــامل سيستـــم ثبـــت و ذخيــره اطلاعات بيمار و كامپيوتر ، امـــور مـــربـــوط بـــه پـــذيـــرش و تــرخيص و محاسبه مخارج پرونـــده بيمــار و حتي ذخيره اطلاعات مربوط به آزمايشـــات راديوبيـولژي ، وضعـــيت بيمـار و گزارشـــات بيـــمار در كا مپيــوتر مي بـاشـد .
3- محــــاسبـــه و كنتـــرل اتـــــومــــاتيــــك (Computation & Automation )
در حـــال حـــاضر اكثـــر دستگاههاي پزشكي مثل ECG, EEG, NM, CT بــه كامپيوتر يا ميكروپروســـسور وصـــل هستند كه در واقع كنتـــرل و كاركرد آنها را انجام داده و كنترل كيــــفي لازم در جهت بهبـــود كيفيت نتايج حـــاصــل را بطـــور اتوماتيك انجام داده و گـــزارش مـــي نمـــايــد .
4- شنــــاســـايـــــي و تشخـيـــص ( Recognition & diagnosis )
ايــن كاربـــرد شـــامـــل مـــدلهـــاي تشخيصــي با استفـــاده از روشهاي مختلف تصميم گــيري تخميــــني و سيستـــم هاي Expert ميبــاشـــد . اين مدلـــها بر اســـاس دانـــش و تجـــربيات مخـــتلف از سيستـــم مورد نظـــر كـــه پيشـــاپيـــش ايـــن اطـــلاعــات بــه كامپيــوتر داده مي شود و مــدل يا سيستـــم مـــورد نظـــر با آن اطلاعات و يـــا مــدل قبــلي مقـــايســه و ارزيــابي ميــگرد د و در نتيجــه تفـــاوت و يا تشخيص نــوع تغييــــرات حاصــل در مــدل مورد مطالعـــه را نسبـــت بــه مــدل طبيـــعي نشــان مــي دهـد .
مـــواردي مثل شنـــاسايــــي الگـــوهاي مختـــلف د رتصـــاوير پزشكي ، تشخيص اتوماتيـــك بيمــاريـــها از روي سيگنــال ECG ، دسته بندي و شناخت سلول هاي مختلــف خـــونــي توســط كامپيـــوتــر از انــــواع ديگــر ايـــن گــروه هستـــند .
5- درمان و كنترل ( Therapy & Control )
كنترل ميزان مايعات و مواد خوني در يك بخش مراقبتهاي ويژه كه توسط كامپيوتر بطور اتوماتيك انجام شود اين امكان را فراهم مي سازد تا مواد خوني به طور دائم تست و تزريق مداوم دارو در جهت كنترل سطح لازم آنها صورت گيرد .
6- تحقيقات و مدل سازي ( Research & modelling )
در اين راستا ، انواع پديده هاي فيزيولژيك بدن انسان و يا كاركرد بافتهاي مختلف و يا عملكرد دستگاههاي مختلف در رابطه ب بدن انسان و در نتيجه بررسي عوامل مختلف فيزيكي بر آنها بصورت مدلهاي كامپيوتري ( رياضي ، گرافيك ، مكانيكي ) در مي آيد . به عنوان مثال فيزيولژيكي سيستم قلبي وعروقي و عوامل مكانيكي مثل فشار ، جريان خون ، حجم و عوامل الكتريكي مثل سيگنالهاي ECG بصورت يك مدل بازسازي مي شود .
در بهداشت نيز مدلهايي جهت بررسي بيماريها و اثرات متقابل عوامل گوناگون و رفتار عوامل بيماريزا طراحي مي شود . در راديوتراپي پديده تششعات سرطان كش وبرخورد آن با سلولهاي سرطاني و عوامل مختلف فيزيكي مؤثر در آن نيز بصورت مدلي شبيه سازي مي شود تا اثرات عوامل مختلف را قبل از اعمال روي بيماري بررسي و تست كنند .
تمام استفاده هاي فوق با كمك روشهاي مختلف كامپيوتر و ارتباطات مربوط به آن شامل گرفتن و ثبت اطلاعات ، ذخيره آن ، بازيابي آن ، پردازش و آناليز اطلاعات ، انتقال اطلاعات و در انتها نمايش اطلاعات بدست مي آيد .
تهيه کنندگان : حامد استانستی , محمد سالارزهی کلاس دوم
منبع: اینترنت